Stinkende gouwe, zo heet die bloem op de foto. Dat weet ik omdat ik er vroeger wekenlang naar heb gezocht voor mijn herbarium. Wie bedenkt zoiets, een herbarium? Plantjes zoeken, in vellen keukenpapier tussen dikke stapels boeken laten drogen. Of, zoals in het geval van mijn broertje, de dag voor het inleveren met de hele familie zoeken en de strijkbout erover, dat kan ook. Ik ben er in ieder geval flink druk mee geweest. En op de Pabo moest het gewoon nog een keer.
Dan de plantentoets. Alle plantenfamilies en kenmerken uit je hoofd leren en dan door een lokaal met vaasjes en potjes lopen om de verschillende namen van de planten te noteren. Niet meer van deze tijd zou je misschien denken. Maar volgens mij heeft de middelbare school waar ik op zat, dit nog lang in ere gehouden, misschien doen ze het nog steeds. Mijn eigen kinderen, die in de stad naar school gaan, hoefden dit gelukkig niet te doen. En waarom zouden ze ook? Alles wat je wilt weten kun je tegenwoordig opzoeken, toch?
En toch…word ik er stiekem wel een beetje blij van als ik nu een wandelingetje maak. Ik herken verschillende bloemen en planten zoals zuring, smalle weegbree, fluitenkruid, herderstasje, kleefkruid en de gewone ereprijs. Kijk, dat weet ik dus gewoon nog. Is dat van levensbelang? Niet bepaald! Maar het gaf me toch het gevoel dat ik het niet voor niets had geleerd. Een beetje zoals toen ik voor het eerst in de bergen was en in het echt zag dat er inderdaad zoiets bestaat als een boomgrens en eeuwige sneeuw. Toen was het opeens niet meer alleen iets uit de boekjes.
Op school, in mijn praktijk en ook van mijn eigen kinderen krijg ik soms vragen als: “Waarom moeten we dit leren, die mensen zijn toch allang dood?” En eerlijk is eerlijk, ik heb er niet altijd een goed antwoord op. Waarom je moet leren rekenen en spellen kan ik nog wel uitleggen, daar heb ik zelfs absoluut een sterke mening over. Maar waarom je jaartallen uit je hoofd moet leren, dat vind ik zelf ook een lastige vraag.
Moeten we kinderen vol blijven stoppen met kennis die ze op die leeftijd niets zegt en die ze voor het grootste deel na de toets weer snel vergeten zijn? Of kunnen we ervoor zorgen dat het leren meer betekenis krijgt? Dat we de leerstof gaan aanbieden op een manier die aanspreekt en blijft hangen? Want ook al kan die theorie best ooit nog eens goed van pas komen, het is in veel gevallen dodelijk voor leerplezier en motivatie. Zeker als een docent 40 minuten lang een monoloog staat te houden over de leerstof, wat in het voortgezet onderwijs toch nog heel vaak gebeurt, aldus mijn kinderen en de scholieren in mijn praktijk. Kan het ook anders?
Nou ja, daar loop ik dan zo een beetje over te mijmeren terwijl wandel in de natuur, die nu echt prachtig is. Kijk nog maar eens goed naar de foto. Dat is ‘m nou, de stinkende gouwe. Misschien kom je ‘m morgen wel tegen en denk je “Oh, ja!” Heb ik toch nog een beetje kennis verspreid…